آشنایی با انواع فیوز مینیاتوری

فیوز‌های مینیاتوری از جمله پرکاربردترین تجهیزات حفاظتی محسوب می‌شوند که در سیستم بر‌ق‌کشی انواع ساختمان‌های تجاری، صنعتی و مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این فیوز‌ها از لحاظ تعداد پل، تیپ و ... به دسته‌های مختلفی تقسیم شده و در انواع مختلفی تولید می‌شوند. به دلیل وجود تنوع در فیوز باید هنگام خرید این وسیله دقت کنید و فاکتور‌های مختلفی را مدنظر قرار دهید. درصورتی‌که نوع فیوز یک ساختمان (وابسته به شرایط و امکانات آن) به‌درستی انتخاب شود، این وسیله می‌تواند در افزایش امنیت آن تأثیر زیادی داشته باشد. در مقابل اگر انتخاب فیوز مینیاتوری برای یک ساختمان به‌درستی انجام نشود، احتمال دارد که به افراد ساکن در آن ساختمان خسارت‌های مالی و جانی وارد بشود. اهمیت این موضوع باعث شده است تا ما این مقاله را به طور کامل به انواع فیوز مینیاتوری اختصاص دهیم. پس اگر قصد خرید فیوز برای منزل و یا محل کارتان را دارید، با ما تا انتها این مقاله همراه باشید و با انواع فیوز مینیاتوری و کاربر‌هایشان بیشتر آشنا شوید. با داشتن اطاعات کافی درباره فیوز‌های مختلف می‌توانید بهترین انتخاب را برای خرید این وسیله مهم و کاربردی داشته باشید.

 فیوز مینیاتوری چیست؟

پیش از آن که بخواهیم درباره انواع فیوز مینیاتوری و کاربرد هرکدام صحبت کنیم، لازم است تا این وسیله را به‌طورکلی به شما عزیزان معرفی کنیم. در واقع باید بگوییم فیوز مینیاتوری به مجموعه‌ای از کلید‌های الکترومکانیکی خودکار اطلاق می‌شود که وظیفه آن محافظت از مدار در مقابل جریان بار اضافه است. کلید‌های موجود در فیوز‌های مینیاتوری سوئیچینگ را به ‌وسیله یک مدار الکتریکی مغناطیسی و قطعات اتصالی انجام می‌دهند.

همان‌طور که اشاره شد این وسیله کاربردی، در انواع مختلفی تولید می‌شود؛ مهم‌ترین فاکتور‌هایی که در دسته‌بندی فیوز‌ها نقش دارند عبارت‌اند از: تعداد فاز، میزان جریان کاربری، قدرت قطع، منحنی کار و دامنه ولتاژ. امروزه فیوز‌های مینیاتوری کاربرد‌های مختلف تجاری، مسکونی و صنعتی دارند و این کلیدها در مکان‌های متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

انواع تیپ فیوز مینیاتوری

اولین دسته‌بندی که قصد داریم درباره فیوزهای مینیاتوری خدمت شما عزیزان ارائه کنیم، تیپ‌های مختلف فیوز است که هر کدام از منحنی مشخصه عملکرد متفاوتی برخوردار است. انواع کلید‌های فیوز مینیاتوری بر اساس تیپ آن‌ها عبارت‌اند از:

1.کلید مینیاتوری تیپ B: این نوع از فیوز‌های مینیاتوری جهت استفاده در ساختمان‌های مسکونی و برای تأمین روشنایی مناسب است. محدوده قطع آنی تیپ بی بین 3 تا 5 برابر جریان نامی است.

2. کلید مینیاتوری تیپ C: کاربرد این نوع از فیوز‌های مینیاتوری در پریزهای خانگی و همچنین صنعت و راه‌اندازی موتور دستگاه‌ها است. محدوده قطع آنتی کلید مینیاتوری تیپ سی 5 تا 10 برابر جریان نامی خواهد بود. این نوع کلید از این رو برای پریز توصیه می‌شود که با نوسان ایجاد شده توسط لوازم خانگی موتوردار همچون جاروبرقی و .... جریان برق خانه قطع نشود.

3. کلید مینیاتوری تیپ D: از این نوع فیوز جهت استفاده در صنعت و کاربرد‌های تجاری با جریان هجومی زیاد (مثل ترانسفورماتورها) به کار می‌رود. محدوده قطع آنی کلید تیپ دی 10 تا 20 برابر جریان نامی است.

4. کلید مینیاتوری تیپ K: این نوع فیوز در مقایسه با تیپ دی آن عملکردی سریع‌تر و حساس‌تر دارد و کاربرد اصلی آن هدایت بارهای القایی و موتوری با جریان هجومی بالا است. اما محدوده قطع آنی این نوع فیوز 8 تا 12 برابر جریان نامی خواهد بود.

5. کلید مینیاتوری تیپ Z کاربرد اصلی تیپ زد فیوز‌های مینیاتوری، استفاده در مدارات بسیار حساس با قطع در کمترین زمان است. محدوده قطع آنی این نوع فیوز هم 2 الی 3 برابر جریان نامی خواهد بود.

برای آشنایی با نحوه نصب کلید و پریز مقاله " آموزش نصب کلید و پریز " را بخوانید.

انواع کلید فیوز مینیاتوری بر اساس پل

دسته‌بندی دیگری که برای فیوز‌های مینیاتوری وجود دارد و هنگام خرید باید به آن توجه داشته باشید تعداد پل‌های فیوز است. انواع فیوز مینیاتوری بر اساس تعداد پل آن عبارت‌اند از:

1. تک پل: کاربرد این نوع فیوز حفاظت و کلیدزنی برای یک فاز است.

2. تک پل + نول: از این نوع فیوز برای کلیدزنی و حفاظت یک‌فاز و کلیدزنی یک نول استفاده می‌شود.

3. دو پل: برای کلیدزنی و حفاظت از دوفاز، از فیوز مینیاتوری دو پل استفاده می‌شود.

4. سه پل: کاربرد این نوع فیوز هم برای محافظت و کلیدزنی از سه‌فاز خواهد بود.

5. مینیاتوری سه پل + نول: این نوع فیوز امکان کلیدزنی و محافظت از سه‌فاز و یک نول را به شما خواهد داد.

6. مینیاتوری چهار پل: کاربرد این نوع فیوز کلیدزنی و حفاظت برای سه فاز و کلیدزنی نول خواهد بود.

توجه داشته باشید که دو فیوز مینیاتوری تک پل + نول و سه پل + نول از عملکرد حفاظتی برخوردار نیستند و شباهتی در عملکرد به کلیدهای محافظ جان ندارند. به همین دلیل برای جلوگیری از اتصال اشتباه، روی پل مورد نظر را با حرف انگلیسی N علامت‌گذاری می‌کنند. برخی از برند‌های تولید کننده نیز این علامت گذاری را به کمک رنگ‌های مختلف انجام می‌دهند.

انواع فیوز مینیاتوری از نظر سرعت عملکرد

فیوز‌های مینیاتوری از لحاظ سرعت عملکردشان به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از فیوز کند کار و تند کار.

1. فیوز مینیاتوری تند کار: این نوع از فیوز مینیاتوری که در استاندارد IEC با حرف‌ l نشان داده می‌شود، به طور معمول برای مصارف روشنایی به کار می‌رود. ازآنجایی‌که مدت زمانی که طول می‌کشد تا این نوع فیوز اقدام به قطع کردن مدار کند بسیار کم است به آن فیوز مینیاتوری تند کار می‌گویند.

2. فیوز مینیاتوری کند کار: فیوز کند کار را در استاندارد VDE با حرف G و در استاندارد IEC با حرف C نمایش داده می‌شود. این نوع فیوز در مقابل بار اضافه و عبور جریان غیرمجاز دیرتر واکنش نشان می‌دهند. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که اگر چه فیوز مینیاتوری کند کار در برابر جریان بیش از حد دیرتر مدار قطع می‌کند؛ اما در برابر جریان اتصال کوتاه واکنش آنی دارد.

 موضوع لامپ آفتابی بهتر است یا مهتابی را در مقاله دیگر ما بخوانید.

انواع فیوز مینیاتوری بر حسب آمپر

شرکت‌های سازنده انواع فیوز، آن‌ها را در آمپر‌های مختلفی طراحی و تولید می‌کنند. رنج آمپر فیوز‌های موجود در بازار داخلی بین یک آمپر تا صد و بیست و پنچ آمپر است. بر اساس میزان آمپر و منحنی عملکرد یک فیوز، مشخص می‌شود که این وسیله برای چه کاربردی (صنعتی، تجاری و خانگی) مناسب‌تر است. به‌طورکلی می‌توان گفت که فیوزهای مینیاتوری جهت حفاظت از موتورها، شبکه ولتاژ، ترانس و کابل استفاده می‌شود. فراموش نکنید که هنگام خرید فیوز، این نکته مهم را حتماً در نظر داشته باشید که جریان دستگاهی که از فیوز مورد نظر استفاده می‌کند باید از آمپر آن پایین‌تر باشد. چرا که به‌طورکلی فیوز‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که جریان‌های بالا‌تر از جریان مصرفی دستگاه را قطع می‌کنند و درصورتی‌که جریان مصرفی دستگاه موردنظر با آمپر فیوز مینیاتوری یکسان باشد، فیوز به اصطلاح می‌پرد و عملکرد آن دستگاه با اختلال مواجه خواهد شد؛ بنابراین توجه به آمپر فیوز مینیاتوری اهمیت بسیار زیادی دارد و حتماً باید به آن توجه نمود. البته اختلاف زیاد میان آمپر دستگاه و آمپر کلید مینیاتوری نیز سبب می‌شود تا فیوز به طور کلی کارکرد خود را از دست بدهد.

انواع فیوزهای مینیاتوری موجود در بازار داخلی دارای آمپر‌های مختلفی هستند که عبارت‌اند از: 2 آمپر، 6 آمپر، 10 آمپر، 16 آمپر، 20 آمپر، 25 آمپر، 32 آمپر، 50 آمپر، 63 آمپر، 80 آمپر، 100 آمپر و 125 آمپر.

فیوز‌های مینیاتوری AC و DC

فیوز‌های مینیاتوری که با نام کلیدهای قطع خودکار هم شناخته می‌شوند معمولا در دو نوع ac و dc تولید و به بازار عرضه می‌شوند. در ادامه قصد داریم درباره شباهت‌ و تفاوت‌ این دو نوع فیوز با شما عزیزان بیشتر صحبت کنیم.

شباهت و تفاوتی که می‌توان برای این دو فیوز نام برد، مربوط به دو مشخصه قطع حرارتی و قطع مغناطیسی کلید می‌باشد. در واقع باید عنوان کرد که میزان گرمایی که توسط جریان AC تولید می‌شود، با حرارت آزاد شده به وسیله همان مقدار جریان DC یکسان خواهد بود. به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که منحنی قطع حرارتی در هر دو دستگاه یکسان می‌باشد. اما در خصوص منحنی قطع مغناطیسی یا همان قطع آنی و یک باره(این مشخصه به پیک جریان اتصال کوتاه وابسته است)، دو جریان AC و DC با یکدیگر تفاوت دارند. در واقع قدرت قطع کلید در جریان DC، خیلی کمتر از قدرت قطع در جریان AC می‌باشد. به همین دلیل احتمال ذوب شدن تیغه‌ها در اتصال کوتاه جریان DC وجود خواهد داشت.

همچنین لازم به ذکر است که فیوز DC دستگاه پیچیده‌ای می‌باشد که دارای عناصر داخلی مختلفی می‌باشد که باید در کنار یکدیگر با هم کار کنند. همین پیچیدگی باعث می‌شود تا هزینه لازم برای فیوز‌های DC مبلغ بیشتری باشد.

سخن پایانی

همان‌طور که متوجه شدید، فیوز‌های مینیاتوری کاربرد بسیار مهمی در منازل، ساختمان‌های اداری و حتی کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولیدی دارد. به همین دلیل خرید این دستگاه برای هرکدام از مکان‌های گفته شده اهمیت زیادی دارد و در صورت خرید فیوز اشتباه، با مشکلات متعددی روبه‌رو خواهید شد. از این رو به شما عزیزان پیشنهاد می‌کنیم که هنگام خرید این وسیله لیستی از مشخصات مکان موردنظر و آمپر دستگاه‌های مختلف را تهیه کرده و با داشتن این اطلاعات و با مشورت‌گرفتن از افراد حرفه‌ای بهترین خرید را داشته باشید.

کارشناسان برق‌آسا آماده خدمت‌رسانی به شما عزیزان هستند؛ بنابراین شما می‌توانید در صورت داشتن هرگونه سؤال درباره انواع فیوز مینیاتوری آن را با مشاوران ما در میان بگذارید. از این که تا پایان این مقاله با ماه همراه بودید از شما عزیزان بسیار سپاس گذاریم.