یکی از مهم ترین مسائل مربوط به پروژه های ساختمانی تعیین منابع نورپردازی مناسب برای هر فضا یا مکان موجود در پروژه است که باید با توجه به شناخت کافی از خصوصیات انواع منابع نوری و اطلاع کامل از ابعاد و کاربری مکان مورد نظر، منبه نوری مناسب انتخاب شود تا علاوه بر اینکه مکان را روشن نگه دارد بلکه آرامش و احساس لذت را به مخاطب القا کند.
در این مقاله می خواهیم انواع منابع نوری و خصوصیات هر کدام را با اطلاعات کافی در اختیار شما بگذاریم تا هنگام انتخاب و خرید با مشکل روبرو نشوید. البته پیشنهاد می شود حتما مقاله کمیت های اندازه گیری نور، مقاله شناسایی منابع نوری و مقاله دمای نور و دیدن در روشنایی و تاریکی را مطالعه کنید تا اطلاعاتی که در این مقاله در اختیار شما گذاشته می شود را درک کنید. بعد از مطالعه مقاله هایی که لینک شده و این مقاله می توانید به محصولات روشنایی فضای داخلی، محصولات نورپردازی و روشنایی فضای باز و محصولات لوستر و چراغ های دکوراتیو مراجعه کنید.
نور در لامپ‌های رشته‌ای از طریق گرم شدن یک رشته تنگسستن ایجاد می‌گردد. این امر به وسیله عبور دادن جریان از میان رشته لامپ، به منظور افزایش دمای رشته تا حد ملتهب شدن آن انجام می‌شود. برای تولید نور مرئی با رنگ سفید رشته باید درجه حرارت بالایی داشته باشد. به همین علت است که این لامپ ها بیش از اندازه داغ می‌شوند. هرچه حرارت بیشتر باشد، مقدار بیشتری از انرژی الکتریکی به انرژی تابشی تبدیل می‌شود. با وجود این، اگر حرارت خیلی بالا رود، از طول عمر رشته فلزی کاسته می‌شود. از این لامپ‌ها در فضای داخلی که به شدت روشنایی زیاد نیاز نیست، مانند فضاهایی مسکونی، هتل، رستوران و ... استفاده می‌شود.
از ویژگی های لامپ های رشته ای می توان از کم هزینه بودن، کاربرد آسان، روشن شدن آنی، نمود رنگ عالی و دمای رنگ پایین نام برد. این لامپ ها بدون نیاز به وسایل کمکی روشن می شود و به راحتی دیمر می شوند به طوری که هنگام دیمر شدن دمای رنگ نور کاهش می یابد و شار نوری کم می شود. این لامپ ها فاقد اشعه فرابنفش می باشند.
از رایج ترین این نوع لامپ ها، لامپ های رشته ای استاندارد با حباب شفاف است که بهره نوری و درخشندگی زیادی دارد.
روش کار این لامپ‌ها مشابه لامپ‌های رشته‌ای است. در این لامپ‌ها علاوه بر گاز آرگون، مقدار کمی از یکی از گازهای هالوژن، مثل ید یا بروم به داخل حباب اضافه می‌کنند. این گازها بهره نوری را افزایش می‌دهند و اجازه می‌دهند تا بتوان لامپ‌های هالوژن را در اندازه‌های کوچک‌تر از لامپ‌های رشته‌ای ساخت. این لامپ‌ها را از نظر الکتریکی می‌توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد: لامپ‌هایی که با ولتاژ بالا (230 ولت) و منابعی که با ولتاژ پایین (24، 12، 6 وات) کار می‌کنند. طول عمر دو بهره نوری گروه دوم بیشتر از گرروه اول است. موارد مصرف هالوژن‌ها مشابه لامپ‌هایی رشته‌ای است ولی به علت راندمان و طول عمر بیشتر رایج‌تر از آن‌ها هستند.
از ویژگی های لامپ های هالوژن می توان کم هزینه بودن، کاربرد آسان، نمود رنگ عالی، دمای رنگ پایین، اندازه کوچک، درخشندگی فوق العاده و روشن شدن آنی نام برد. اگر ولتاژ کمی داشته باشد به ترانسفورماتور نیاز دارد. این هالوژن ها به راحتی دیمر می شوند به طوری که دمای رنگ و شار نوری کاهش می یابد. این لامپ ها فاقد اشعه فرابنفش می باشند و بهره نوری و طول عمر بیشتری نسبت به لامپ های رشته ای دارند. وقتی ولتاژ این لامپ ها پایین باشدطول عمر بیشتری دارند.
لامپ‌های تخلیه الکتریکی در گاز
جریان الکتریکی تحت شرایط مناسبی از میان گازها یا بخارها عبور کرده و آن‌ها را یونیزه می‌کند. در آن شرایط تبدیل انرژی صورت گرفته و انرژی الکتریکی به انرژی تابشی تبدیل می‌گردد. این لامپ‌ها بسته به نوعشان برای روشن شدن به وسایل کمکی مانند بالاست، راه اندازه، جرقه زن، خازن تصحیح ضریب قدرت نیاز دارند.
لامپ‌های تخلیه الکتریکی در گاز در دو گروه پرفشار و کم فشار طبقه‌بندی می‌شوند. طول موج تابش آن‌ها به نوع گاز یا بخار و فشار آن بستگ دارد. گازهای اصلی به کار رفته شده در اکثر لامپ‌های تخلیه‌ای، جیوه و سدیم هستند. لامپ‌های بخار سدیم دو نوع هستند، لامپ‌های بخار سدیم کم فشار که فقط نور زرد منتشر می‌کنند و لامپ‌های بخار سدیم پر فشار که با نور سفید طلایی خود برای روشنایی معابر به کار می‌روند. هرچه فشار داخل لامپ‌های بخار سدیم بیشتر باشد نمود رنگ آن‌ها بهتر می‌شود ولی بهره نوری آن‌ها کاهش می‌یابد. لامپ‌های فلورسنت، از نوع «لامپ‌های بخار جیوه پرفشار» هستند. لامپ‌های تخلیه الکتریکی در گاز پرفشار را با HID نشان می‌دهند.
روش تولید نور در لامپ های تخلیه الکتریکی در گاز به دو صورت الکترولومیناس و فتولومیناس انجام می گیرد. در روش الکترولومیناس نورمرئی مستقیما تولید می شود و در روش فتولومیناس ابتدا اشعه های غیر مرئی مانند UV تولید می شود و با استفاده از ماده دیگری اشعه غیر مرئی را به نور مرئی تبدیل می کنند.
استفاده از لامپ‌های بخار جیوه در دنیا رو به کاهش است. زیرا بهره نوری و نمود رنگ نسبتا پایینی دارند و از سوی دیگر بخار جیوه برای محیط زیست خطرناک است. تولید این نوع لامپ در اتحادیه اروپا ممنوع شده است. این لامپ‌ها و لامپ‌های بخار سدیم اندازه بزرگی دارند و بهره نوری خیلی خوبی دارند ولی کیفیت نور آن‌ها خوب نیست و روشن شدن آن‌ها به کمی زمان نیاز دارد و از این رو بیشتر در فضاهای خارجی یا فضاهای داخلی صنعتی به کار می‌روند.
این لامپ‌ها از یک لوله بلند با قطر کم، که سطح داخلی آن از پودر ماده فلورسنت پوشیده شده ساخته می‌شوند. تابش ایجاد شده توسط این نوع لامپ غالباً در محدوده طول موج‌های 185 تا 254 نانومتر است که کلاً در ناحیه فرابنفش طیف قرار دارد. در اثر برخورد این تابش به پوشش فلورسنت (فسفر)، نور مرئی از لامپ ساطع می‌شود. با انتخاب مخلوط مناسبی از فسفرهای مختلف می‌توان نمود رنگ آن‌ها را بهبود بخشید. ـ استاندار: نمود رنگ بین 63 تا 73 ـ سه فسفری: نمود رنگ بین 80 تا 85 ـ پنج فسفری: نمود ارائه ارائه رنگ > 95
از ویژگی های لامپ های فلورسنت می توان به بهره نوری مناسب، طول عمر مناسب، اشکال مختلف و روشن شدن آنی اشاره کرد. نمود رنگ این لامپ ها بستگی به نوع آن دارد.
لامپ‌های فلورسنت T5 خطی، جدیدترین لامپ‌های فلورسنت که برای روشنایی مکان‌های عمومی استفاده می‌شوند، قطر آن‌ها 16 میلیمتر و طول دعمر متوسطشان 20000 ساعت است و دارای کلاهک (سرپیچ) g5 هستند. نمود رنگ و دمای رنگ آن‌ها به نوع فسفری که به عنوان ماده فلورسنت به کار می‌رود بستگی دارد. این لامپ‌ها با دمای رنگ سفید گرم، سفید طبیعی و نور روز تولید می‌شوند. بهره نوری لامپ‌های پنج فسفری حدود 30 درصد پایین‌تر از گروه دیگر است. به طور کلی ببهره نوری لامپ‌های فلورسنت بر حسب توان و رنگ شان متغیر است. جهت مشاهده و خرید لامپ های فلورسنت اینجا کلیک نمایید.
لامپ‌های متال هالید نوع بهبود یافته جیوه پرفشار هستند. در حباب داخلی آن‌ها علاوه بر جیوه ترکیب‌هایی از گازهایی هالوژن با فلزات مختلف وجود دارد که موجب افزایش بهره نوری و نمود رنگ آن‌ها می‌شود. جهت قرارگیری برخی از این لامپ‌ها (افقی، عمودی و ...) در طول عمر آن‌ها مؤثر است. نحوه صحیح قرارگیری آن‌ها را می‌توان در کاتالوپ شرکت‌های سازنده مشاهده نمود. این لامپ‌ها قیمت بیشتری از لامپ‌های فلورسنت و التهابی دارند. این لامپ‌ها برای کار کردن به بالاست و راه‌انداز نیاز دارند. روشن شدن آن‌ها حدود چند دقیقه به زمان نیاز دارد ولی پس از خاموش شدن بی‌درنگ روشن می‌شوند. در حال حاضر برای برخی از توان‌های پایین بالاست‌های الکترونیکی نیز تولید شده است.
لامپ‌های متال هالید کوارتزی و سرامیکی: حباب داخلی لامپ‌های متال‌هالید متداول از کوارتز ساخته می‌شود که مشکلاتی در رنگ نورشان وجود دارد. در بعضی از لامپ‌ها با گذشت زمان رنگ نور تغییر می‌کند و از سفید بع سبز یا آبی می‌گرایذد و در برخی دیگر پس از روشن کردن دو لامپ مشابه هم؛ اختلاف دمای رنگ بین‌شان دیده می‌شود. علت بروز این مشکلات هم ترکیب شیمیایی شدیم یا اکسید سیلیسیم (کوارتز) است که باعت برهم زدن تعادل گارهای موجود در داخل حباب و در نتیجه تغییر رنگ نور لامپ می‌شود. برای رفع این مشکلات نوع دیگری از حباب داخلی ساخته می‌شود که از جنس سرامیک شفاف است. لامپ‌های متال هالید سرامییکی نمود رنگ و بهره نوری بالاتری دارند. حباب خارجی آن‌ها از کوارتز است و اشعه‌های فرابنفش را از خود عبور نمی‌دهد.
البته منابع نوری ال ای دی هم وجود دارد که در مقاله ای دیگر به صورت مفصل برای شما توضیح خواهیم داد.
امیدوارم اطلاعاتی که در این مقاله با شما به اشتراک گذاشتیم مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
تعداد را تایید میکنم
انصراف
